Stel je voor… een warme dag in het zonovergoten Italië. Ik was daar in een leuk, oud stadje en kwam op een pleintje. Zo’n echt Italiaans pleintje… misschien ken je ze wel? In het midden van dat pleintje was een groot vlak met grijze tegels. En het leuke was, uit sommige tegels spoot een waterstraal! Spontaan; de ene keer links, de andere keer rechts. Als een soort verrassing spoot het water zomaar ergens tevoorschijn.

Overal klonken kinderstemmen en gelach. Jongens en meisjes sprongen in het rond. Met stralende gezichten lieten zij zich verrassen wáár een volgende straal water op zou ploppen. Ze sprongen dan weer links, en dan weer rechts. Druppels in hun haar, kleren half nat… maar wat maakte het uit? Het was een warme zomerdag, dik 30 graden.

Wat een heerlijk tafereel!

Toen ik mijn hoofd opzij draaide, zag ik een rij met bankjes langs de rand van het pleintje. En jawel… (je raadt het vast al) daar zaten ‘de groten’, de volwassenen. Zij zaten langs de zijlijn, terwijl de kinderen zich heerlijk vermaakten met het water. Ik keek naar deze grote mensen. Sommigen waren samen in gesprek, druk gebarend (zoals volgens mij alleen Italianen dat kunnen). Anderen waren gefocust op hun smartphone… En hoera, ik zag een enkeling die naar de kinderen keek en (fijntjes) glimlachte.

Daar, op dat plein, voelde ik zó’n contrast.
Kinderen en volwassenen…
Voel jij ‘m ook?

“Als een kind, zo onbevangen”

Kinderen. Daar mag ik graag over praten, over vertellen. Mijn hart maakt altijd een klein sprongetje, als het om kinderen gaat. En ik word oprecht blij als ‘t gaat om kinderen die vrij en ongeremd genieten! Bijvoorbeeld van een simpele straal water, ergens op een zonnig pleintje.

Je zou kunnen zeggen dat er een dun, onzichtbaar draadje tussen mij en ‘het kind’ loopt. Zeker het jónge kind en zijn groei & ontwikkeling hier op aarde. Wat ik zo mooi aan kinderen vind, is hun ‘onbevangenheid’. Dat was ook hetgeen ik zag en voelde, daar op het pleintje in Italië.

Wie van jullie staat er nog weleens echt ‘onbevangen’ in het leven?

Wat is het eigenlijk, onbevangen? Waar staat dat woord voor? Ik vind het altijd mooi om te zien hoe woorden werken. (Ik hou daar echt van!) Laten we kijken.
On-bevangen betekent: niet bevangen. Maar wat is ‘bevangen’ dan precies? Ik heb het opgezocht. De letterlijke betekenis van bevangen is: bedwelmen, overmeesteren, verlammen of verslaan. Dus ón-bevangen is niet (of nóg niet) bedwelmd, overmeesterd, verlamd of verslagen. Bevangen ligt dus een beetje in de hoek van ‘gevangen’…

Een onbevangen kind zit nog niet gevangen…

Een onbevangen kind zit nog niet gevangen in onze ideeën en verwachtingen. In onze (overkill aan) regels en structuren… Terwijl ik dit zo opschrijf, voel ik een rilling over mijn rug. Het doet me echt wat, als ik eraan denk dat wij kinderen soms zó tegemoet treden dat zij die prachtige (vaak ontroerende) ‘onbevangenheid’ kwijtraken. Kwijt, weg, foetsie… Dat is toch zonde?

Hoe mooi zal het zijn als een kind niet ‘gevangen’ wordt, maar vrij kan blijven? Als wij niet persé onze ideeën, oordelen, wensen en verwachtingen willen opleggen? Als wij, in plaats daarvan, ruimte (en aanmoediging!) bieden om vooral onbevangen in het leven te blijven staan, om zijn eigen weg te volgen en volledig te zijn wie het is… Open, ongeremd en onbevooroordeeld. Vrolijk, vrij en vrijmoedig! Hoe mooi zal dat zijn?

Een onbevangen kind staat open, is ontvankelijk en ziet wat er is… Een onbevangen kind leeft in het hier en nu, reageert op wat zich aandient. Zoals bijvoorbeeld een straal water, van een fontein op een plein. Een onbevangen kind is in staat om te Zijn. En te Genieten.

Het is mijn diepe wens dat elk kind volledig mag zijn wie het in de kern is!

Ik zeg vaak: “Ga niet aan een kind lopen ‘knutselen’… knutselen doe je mét een kind, niet áán een kind!!” Laat het idee dat je een kind moet veranderen lekker varen… Een kind is goed, zoals het is. Wat ik belangrijk vind is dat elk kind (ieder mens) een bepaalde eigenheid heeft.

En die eigenheid zit al ín de mens; die is al aanwezig, in onze kern.
Die heeft ruimte nodig om zich te ontvouwen.
Om er – volledig – te kunnen zijn.

Natuurlijk heeft iedere ouder zo zijn eigen wensen, ideeën en opvattingen…
Want elke opvoeder brengt zichzelf en zijn eigen verhaal mee.
Dat is niet erg… als je je daar bewust van bent!

De vraag is: zie je het kind?
Zie jij wie het kind – in de kern – is?
En – in het verlengde – lukt het je om daarop af te stemmen?
Want wie weet… behoudt het kind dan een stukje van die onbevangenheid!!

Zorg dat je de wortels voedt i.p.v. de blaadjes water geeft…

Wat betekent dit alles voor de begeleiding die wij aan kinderen geven? Hoe kunnen we onze kinderen opvoeden en tegelijkertijd ervoor zorgen dat er een stukje van die ‘on-bevangenheid’ bewaard kan blijven? Dat is de vraag die ik mezelf heb gesteld en waar ik natuurlijk wel een idee bij heb.

Ik gebruik daarvoor graag de boom-metafoor uit het B-tree model.
Die laat het totale groeiproces namelijk prachtig zien.

Als je een boom wilt laten groeien, dan geef je hem water, voeding via de wortels. Je voedt hem vanuit de basis! Klinkt logisch, nietwaar? Toch doen we het bij kinderen vaak omgekeerd…
Wanneer wij kinderen iets mee willen geven in het leven, dan hebben we soms de neiging om ze dingen op te leggen. Van bovenaf dus. Maar wat gebeurt er als we dingen opleggen? Dan zijn we het kind als het ware aan het beteugelen, bedwingen, bevangen… (herken je het laatste woord?) En daarmee raakt het kind zijn on-bevangenheid kwijt.

We kunnen er ook voor kiezen om (net als bij de boom) onze aandacht op de basis te richten. Dan bieden we juist een bodem; een plek waar het kind kan ‘wortelen’, een veilige, stabiele en voedingsrijke bedding. Op deze manier kan het kind zelf – onbevangen – zijn eigen groeibeweging maken!

De beweging, de begeleiding begint bij de wortels.
Bij het leggen van verbinding. Contact. Een band opbouwen.
Het kind voeden, op een manier die inspireert, die het kind laat groeien.

Dan creëer je een bedding, een bodem, een (h)echte basis om op te groeien.
Dan voelt een kind zich veilig verbonden, gesteund en gedragen.
Op deze manier kan het zijn on-bevangenheid bewaren.

En dat wens ik elk kind toe:
on-bevangen kind-zijn!

Meer weten.
Ik vertel er graag alles over.
Of lees mijn boek: Eigenwaardig opvoeden